Trauma en PTSS
Als u iets ergs heeft meegemaakt, bijvoorbeeld geweld of een ongeluk, kunt u klachten krijgen. De nare gebeurtenissen komen steeds terug in uw gedachten of dromen, u kunt het niet tegenhouden. Dat geeft heftige emoties: u bent bang, boos en/of verdrietig. Het heet een posttraumatische stressstoornis (PTSS) als deze 2 dingen voor u kloppen:
- De klachten zijn heel heftig en gaan niet vanzelf weg.
- U krijgt de klachten terwijl de nare gebeurtenissen al langer dan 4 weken geleden zijn. Soms komen de klachten zelfs pas jaren later.
Behandelinterventies
Er zijn bij Trauma en PTSS klachten vier behandelinterventies – ook wel bouwstenen genoemd – mogelijk. Afhankelijk van de ernst van de klachten worden bouwstenen ingezet.
- Basisinterventies: psycho-educatie, advisering;
- Begeleide zelfhulp/e-Health, fysieke inspanning en psychosociale interventies;
- Kortdurende psychologische behandeling;
- Psychotherapie en eventueel medicatie
Behandelmethoden
– Interpersoonlijke psychotherapie
Interpersoonlijke therapie is gebaseerd op het idee dat veranderingen in belangrijke relaties een depressie kunnen uitlokken bij mensen die daar gevoelig voor zijn. Ook kunnen depressieve klachten problemen in relaties met andere mensen tot gevolg hebben.
In de therapie onderzoeken we hoe uw contacten met belangrijke anderen in uw omgeving verlopen. Daarna kijken we hoe deze contacten bijdragen aan het ontstaan, of in stand houden van uw gevoelens.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat u het moeilijk vindt om conflicten aan te gaan en uw mening te geven. Hierdoor kunt u zich steeds meer gaan ergeren en/of terugtrekken uit contacten. Isolatie en depressieve gevoelens kunnen daardoor verergeren.
– Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie bestaat uit twee onderdelen: gedragstherapie en cognitieve therapie.
Gedragstherapie richt zich vooral op het veranderen van uw gedrag om zo de angst te overwinnen. Cognitieve therapie gaat over uw manier van denken.
Het uitgangspunt van cognitieve gedragstherapie is dat gedachten invloed hebben op de manier waarop iemand zich voelt en gedraagt. Door die gedachten te veranderen zullen ook gevoelens en gedrag veranderen. Nieuw gedrag gaat stapje voor stapje geoefend worden. Tijdens de cognitieve gedragstherapie sessies onderzoeken wij samen met u de gedachten en gevoelens. Ook thuis gaat u ermee aan de slag. U bespreekt bijvoorbeeld in de sessies welke ervaringen en argumenten er zijn die laten zien dat uw gedachten niet (helemaal) kloppen. Op basis van die informatie lukt het vaak een nieuwe gedachte te formuleren, met positief effect op uw gevoelens. U wordt ook gevraagd thuis gedragsexperimenten uit te voeren, zodat u in het dagelijks leven kunt nagaan of uw negatieve gedachten al dan niet juist zijn.
Het doel is niet om alleen positief te leren denken, maar om realistischer of evenwichtiger te leren denken. Ook na de behandeling blijven vervelende dingen vervelend, maar u ziet ze niet meer als ‘ramp’.
Exposure
Exposure is een onderdeel van Cognitieve gedragstherapie. Tijdens de behandeling leert u om weer situaties op te zoeken die u vermijdt of waar u bang voor bent.
– Eye Movement Desensitization And Reprocessing (EMDR)
EMDR is een vorm van therapie waarbij iemand gevraagd wordt aan de traumatische gebeurtenis terug te denken en tegelijkertijd afgeleid wordt. Vaak is die afleiding in de vorm van geluiden die door middel van een koptelefoon afwisselend links en rechts worden aangeboden. In sommige gevallen wordt er gewerkt met oogbewegingen door de hand van de therapeut te volgen. Het doel van EMDR is om de traumatische ervaringen te ‘verwerken’, dat wil zeggen de klachten verminderen zodat u uw dagelijkse bezigheden weer kunt oppakken.
– Narratieve Exposure Therapie
Narratieve Exposure Therapie, afgekort “NET”, is een kortdurende behandeling, die specifiek is ontwikkeld voor de behandeling van PTSS, en vooral PTSS ten gevolge van meervoudige schokkende gebeurtenissen gedurende het leven. Deze vorm van behandeling is ontstaan in de vluchtelingenkampen in Oeganda. Bij NET wordt passend bij de culturele achtergrond de levensgeschiedenis van de cliënt betrokken. In de behandeling wordt na psycho-educatie een levenslijn op de grond uitgelegd met behulp van stenen (nare herinneringen) en bloemen (de fijne herinneringen). Vervolgens wordt de levenslijn doorgewerkt met narratieve exposure en wordt een levensverhaal, ‘getuigenis’ opgesteld. Deze wordt aan het einde van de behandeling voorgelezen aan de cliënt meegegeven.
Vooral als er sprak is van meerdere traumatische herinneringen geeft de NET structuur, ordening en erkenning van de gebeurtenissen binnen de context van het levensverhaal van de client. Er is inmiddels veel onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van deze therapievorm en daaruit blijkt dat NET een effectieve behandeling is. De methode spreekt cliënten vaak aan.
– Ontspannings- en ademhalingstechnieken
Bij de behandeling van depressie kunnen naast andere behandelmethoden tevens ontspannings- en ademhalingstechnieken ingezet worden. Hoewel veel cliënten in het begin worstelen met het toepassen van deze ademhalingstechnieken, zijn deze wel effectief gebleken bij een groot aantal cliënten. Cliënten met angst en stress vinden het vaak moeilijk om te ontspannen en daarom kunnen deze oefeningen vaak moeilijk zijn in het begin. Toch is het belangrijk om te volharden, want ademhalingstechnieken zijn een essentieel onderdeel voor het aanpakken van stress en angst.
– Medicatie
Naast of in combinatie met bovengenoemde behandelmethoden kan tevens medicatie worden voorgeschreven.